İhraç Ürünü Üzerinde Alıcı Firmanın Markası/Etiketi Bulunabilir Mi?
İhracatçı firmaların kendi markaları yanında müşterilerinin talepleri doğrultusunda alıcının etiketini ve markasını kullanarak ihracat yaptıkları ve hatta büyük alıcıların birden fazla üreticiye aynı markayla sipariş verebildikleri, bu durumda farklı firmaların aynı markayla ihracat yapmak durumunda kalabildiği, ayrıca üreticilerin kendi tescilli markalarından farklı markalara ait etiketlerle ihracat yapabildikleri durumlar olagelmektedir.
Böyle durumlarda gümrük idarelerinde muayene memurlarının eşyanın üzerindeki markayı üreticinin kendi markası olarak tanımaması veya markanın ihracatçı adına tescilli olmaması gibi gerekçelerle ihracata izin verilmediği hususlar karşısında gümrük idaresi tarafından konuya açıklık getirilmiştir*.
Özellikle sınır gümrük idarelerine 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun “Fikri ve sınaî haklar mevzuatına göre korunması gereken haklar” kapsamında düzenlemelere yer verilen 57’nci maddesi kapsamında marka tesciline ilişkin mümessil firmalar tarafından her ay mutad bir şekilde başvuru yapılmaktadır.
Tamamen veya kısmen yerli girdi kullanılmak suretiyle Türkiye'de üretilen ancak ihraç edilecek olan eşyanın üzerine, alıcısının talebi doğrultusunda, Türkiye'den başka bir ülkede üretildiğini belirten bir ifadenin yer aldığı eşyanın ihracına izin verilmesi talep edildiği durumlar da olmaktadır.
Türk Menşeli Eşyada Kullanılmak Üzere Gönderilen Etiketler
Türkiye'de yerleşik firmalarla lisans, royalti veya patent anlaşması imzalamış yabancı firmaların Türk menşeli eşyada kullanılmak üzere gönderecekleri etiketlerin, İhracat: 2006/12 sayılı Dahilde İşleme İzni Hakkında Tebliğ kapsamında ithaline ve daha sonra işlem görmüş ürünlerin bünyesinde ihracına izin verilmesi gerekmektedir.
Bununla birlikte, bu şekilde bir anlaşması olmayan ve dolayısıyla "sahte etiket" vasfında olan etiketlerin ithaline izin verilmeyecektir.
Birden Fazla Marka ile İhracat Yapılması
Türkiye'de yerleşik firmanın kendi adına tescilli markası dışında ve birden fazla marka ile ihracat yapmasını engelleyen bir mevzuat hükmü bulunmadığından, ihracatçıların birden fazla marka ile ihracat yapmasına izin verilmektedir.
Ayrıca, Türkiye'de tescil edilmiş bir yabancı marka ile üretilmiş olan ticari nitelikteki ihraç eşyasının üreticisi olan firma ile alıcısı olan firma arasındaki lisans sözleşmesinin gümrük idaresince aranılabilmesi için, eşyanın ithalatçısı, ihracatçısı ve hamiline ilişkin bilgilerin hak sahibi tarafından yazılı olarak gümrük idaresine bildirilmesi gerekmektedir.
Üzerinde Türkiye'den Başka Bir Ülkede Üretildiği Belirtilen Eşyanın İhracı
Gümrük mevzuatında aksine bir hüküm bulunmadığı hususu da dikkate alınarak, tamamen veya kısmen yerli girdi kullanmak suretiyle Türkiye'de üretilen ancak alıcısının talebi doğrultusunda üzerinde Türkiye'den başka bir ülkede üretildiğini belirten ifade yer alan eşyanın ihracına izin verilmektedir.
Ege Uzman Mevzuat Departmanı
*Genelge, 2009/19, Gümrükler Genel Müdürlüğü